Als Jacobskruiskruid zich eenmaal heeft gevestigd in een paardenweide, is het vaak moeilijk om de plant te bestrijden. Jacobskruiskruid vermeerdert zich razendsnel en heeft weinig natuurlijke vijanden. Om vergiftigingen te voorkomen, is het zaak om Jacobskruiskruid gericht te bestrijden: direct wanneer de plant zich aandient. Meteen Jacobskruiskruid bestrijden voorkomt ook dat de zaden zich kunnen verspreiden. Van groot belang is dat de plant niet in bloei komt, want de zaadjes die daarna ontstaan zijn jarenlang kiemkrachtig en waaien meters ver weg.

Chemisch bestrijden

De vorm van de bladschijf kan langwerpig (links), ovaal (midden) en rond (rechts) zijn. De bladeren van Jacobskruiskruid en enkele verwanten hebben langs de buitenrand een ovale bladschijf, zoals bij het tweede blad(midden) is te zien. Chemisch bestrijden van Jacobskruiskruid is mogelijk. Hiervoor wordt vaak 2.4 D of MCPA gebruikt, maar zo’n middel slaat niet aan bij een grote plant. Glysofaat, de werkzame stof van Round-up, is ook effectief tegen Jacobskruiskruid. Omdat Jacobskruiskruid sterk ontwikkelde wortels heeft, duurt het bij volwassen planten een flinke tijd voordat het bestrijdingsmiddel de kern van de wortels bereikt heeft en hun werk kunnen gaan doen. Chemisch bestrijden zal een beter effect hebben als de plantjes nog heel jong zijn (in het voorjaar). Let bij chemische bestrijding vooral ook op de kleine rozetten die anders het jaar daarop uitgroeien tot bloeiende planten. Bestrijdingsmiddelen slaan het beste aan als de plant groeit. Het is daarom af te raden om bestrijdingsmiddelen te gebruiken bij droogte of extreem hoge of lage temperaturen. Onder deze omstandigheden groeit de plant een stuk langzamer en werkt het middel minder. Doodgespoten plantjes van Jacobskruiskruid moeten echter nog steeds worden verwijderd omdat ze voor dieren en mensen levensgevaarlijk blijven.

Biologische bestrijding

Naast chemisch bestrijden is het ook mogelijk om Jacobskruiskruid op biologische wijze te bestrijden. Meer dan 120 insecten en lagere organismen zijn afhankelijk van Jakobskruiskruid als voedsel. Voor deze organismen is Jacobskruiskruid niet giftig. In de jaren ’80 heeft een gecombineerde inzet van mot en kever in Oregon ervoor gezorgd dat de vegetatie Jacobskruiskruid met meer dan 90 procent verminderde. In Nieuw-Zeeland zijn tevens goede resultaten bereikt. Binnen enkele jaren was er lokaal een reductie van meer dan 90 procent van de plant. Biologische bestrijding is echter een langdurig project (langer dan 10 jaar) in verband met de populatieopbouw van insecten. In Nederland is nog geen ervaring met biologische bestrijding van Jacobskruiskruid.

Biologische bestrijders zijn:

• Kevers (Longitarsus soorten)
• Motten (rupsen) zoals de Tyria Jacobaeae, Cochylis atricopitana en Platyptilia isodactylus
• Vliegen (Botanophila seneciella)

De Sint Jacobsvlinder (Tyria Jacobaeae) die voortkomt uit de Zebrarups eet de bladeren en stengeltoppen van Jacobskruiskruid, maar de voornaamste reserves zitten in de wortelstok, waardoor de plant zich weer weet te herstellen. De rupsen eten de bovengrondse, groene delen van de plant en kunnen behoorlijke schade toebrengen aan de plant. Een andere natuurlijke vijand van Jacobskruiskruid is het konijn. Konijnen vinden wortels van Jacobskruiskruid lekker en ondervinden geen nadelige gevolgen van de gifstoffen. De populatie konijnen is echter verontrustend geslonken, waardoor Jacobskruiskruid zich uitgebreid kon vermeerderen.

De rand van de bladschijf of van de blaadjes kan als volgt worden omschreven:

• Glad, inclusief getand, gezaagd, gegolfd (links)
• Ingesneden, inclusief gelobd, veerspletig (midden)
• Geveerd, enkel of dubbel veerdelig (rechts)

Jacobskruiskruid en enkele verwante soorten hebben enkel of dubbel veerdelige bladeren, zoals in het derde voorbeeld (rechts) is te zien.

Handmatig Jacobskruiskruid bestrijden

Het handmatig verwijderen van Jacobskruiskruid is een vrij effectieve methode, voornamelijk op plekken waar Jacobskruiskruid in geringe bedekkingen voorkomt. Belangrijk is dat de planten met de hele wortel worden uitgestoken, het liefst voordat Jacobskruiskruid in bloei staat in mei/juni. Als u Jacobskruiskruid handmatig gaat verwijderen, is het verstandig om handschoenen te dragen. Als Jacobskruiskruid niet in zijn geheel uit de grond getrokken wordt, kunnen nieuwe planten uit achtergebleven wortelresten ontstaan. Handmatig verwijderen is daarom over het algemeen alleen effectief bij zaailingen en rozetten. Doordat het wortelstelsel nog niet zo sterk ontwikkeld is, kunnen alle wortels gemakkelijker verwijderd worden. Bewaar uitgetrokken planten in dichte zakken, emmers of verbrand ze. Bloeiende planten zetten zelfs nog zaad als zij met wortel en al uitgetrokken zijn. Controleer de geschoonde plekken regelmatig op nieuwe rozetten.

Jacobskruiskruid maaien